EUSKALDUNA NAIZ ETA
HASERRE NAGO!
(15. Metazirin argitaratutako testua)
Zer pentsatuko zenuke pertsona batek erranen balizu, bera sortu, bizi
eta lan egiten duen herrian ez duela bere hizkuntza solastatzen ahal? Agian, hirugarren munduan bizi den pertsona
bati buruz ari garela, ezta? Eta eskubideak urratzen diren herri bati buruz ari
garela. Bada, gure herrian, ez da modu hain erradikalean, baina, pasatzen
da.
Gaur ez naiz administrazioari buruz arituko, hor ere bertze liburu bat
idazteko baitago: diru laguntza eta partida exkaxak, eskubide urratuak,
diskriminazioa, zailtasunak...
Dena dela, Hizkuntza bat ez da normalizatzen ahal herri mugimenduaren
ahaleginarekin bakarrik eta modu berean, ez da inoiz hizkuntza bat
normalizatuko instituzioen ahalegin hutsarekin, guztion konplizitatea
beharrezkoa da.
Baina gaurko honetan, herriaren, erabileraren eta gure borrokaren
inguruan hausnartu nahi dut. Guk, herriak, sortu eta berpiztu beharreko
erabilera kontzientzia eta ez bertze
inork. Azken finean, herria da gorputza eta hizkuntza bihotza.
Ez dut uste ene hizkuntza bertzeak baino hobea edo txarragoa denik,
nire hizkuntza eta nire herriarena dela
baizik. Ni euskalduna naiz, ttipitatik euskara erabiltzen hasi nintzen,
ene ama hizkuntza. Urteak pasatu ahala, hizkuntzaren ezagutza jasoz joan
nintzen eta gaur egun berau solastatzera eramaten nauena motibazioa da. Gure
hizkuntza zaintzera eta mantentzera bulkatzen nauen motibazioa. Baina,
ohartu gabe, bertze hizkuntza bat ikasi nuen paraleloki, nire ingurune
hurbilean eta telebistan jaso nuen hizkuntza, honek ere, euskaran bezala, bere
prozesua izan zuen, hau da, lehenbizikoa erabilera, bigarrena ezagutza eta
hirugarrena berriz motibazioa? Ez dut uste, inposizioa edo beharra erranen nuke
nik. Hala ere, kontent nago, eta zortea daukat elebiduna naizelakoz eta bere
garaian, motibazioak berak, hirugarren hizkuntza ikastera bulkatu ninduen,
enetako, eleanitza izatea, aberastasunaren seinale delakoz eta jende gehiagorekin
komunikatzeko aukerak izatea gauza guztiz positiboa dela pentsatzen dutelakoz.
Txikitan, egoera gaur egun baino aski zailagoa zen, euskaraz ikasteko
borrokatu behar izan genuen, ez genuen erakin ofizialik eta bailarako alkateak
zailtasunak eta oztopoak bertzerik ez zituen jartzen guk gure hizkuntzan ikasi
ahal izateko. Hortik, gure protestak, alkatearen etxerat kantatzera, karriketan
klaseak jaso, manifestazioak... ni ez nintzen jabetzen, naturaltasunez bizitzen
nuen egoera hori, umeetatik borroka horretan sartua izan nintzen. Egun, nahiz
eta egoerak hobera egin, normaltasunerat iristeko bide luzea falta da, gure
hizkuntza ez da normaltasunez bizitzen ahal eta hori dela eta, euskaltzaleok
oraindik, gure egunerokoan borrokan dihardugu. Gure hizkuntza ofizialtasun osoa
izateko eta eguneroko erabileran normaltasunez bizi ahal izateko.
Anitzetan jendeak ez nauela ulertzen pentsatzen dut. Euskara
solastatzen ez dutenei buruz ari naiz, beraien hizkuntza normaltasun osoz
solastatzen ahal dutenei buruz. Solastatu ahal izateko borrokatu behar ez
dutenei buruz eta egoera ez normal hau ikusten ez dutenei buruz. Ez dakite
hizkuntza bat mantentzeko eta normalizatzeko borrokatu behar izatea zer den. Ez
dute ulertzen ahal, beraiek lan hori betidanik egina izan dutelakoz, beraien
hizkuntza da eta kitto! Ez dago zer eztabaidatu, gu, berriz, momenturo , gure
egunerokotasunean hori lortzeko lanean ari gara.
Hainbatek egoera onartzen dute, eta egoera ez normal hori normaltzat
hartzen dute, bertze batzuek, aitzitik, jada, normaltasunez ikusten dugu gure
hizkuntzan bizi ahal izateko eskubidea egunero aldarrikatu behar izatea. Zer
nolako paradoxa ezta?
Txillardegiren teoriak erraten duen bezala, hiru euskaldun gehi
gazteleradun bat berdin lau erdaldun. Zoritxarrez hori ez da mito bat, hori
egia da. Hiru elebidun bere kabuz ari
badira euskaraz eginen dute eta gazteleradun horrek bere kabuz erdaraz, beraz,
%75a euskalduna da eta %25a, berriz, gazteleraduna. Lauak elkarrekin, ordea, erabileran,
%100 gazteleradun. Gazteleradun horrek indar handia du gure gain, gure
inguruan, gure egunerokotasunean, lagun artean, arlo sozio-ekonomikoan,
administrazioan, hizkuntza paisaian eta abar. Ostatuetan, dendetan,
karriketan... edozein lekutan edo edozein momentutan jendea aditzea bertzerik ez dago errealitateaz jabetzeko, badago euskaldunen artean ere
gazteleraz aritzen direnak. Eta hemen dago lehen aipatu dudan motibazioa eta
kontzientzia, egun, aski galdua dagoena gure inguruan.
Zenbat aldiz eta zenbat lekutan egon behar izan dudan ere ez dut
zenbatzen ahal, euskarazko dokumentuak eskatuz, euskarazko zerbitzua ematen
ahal didan langilea non dagoen galdetuz… puf, batzuetan nekagarria, bertzeetan
frustragarria eta hainbatetan berriz amorragarria.
Beno, eta jasotako erantzun txarrak zer?
“Habla en cristiano”, “oye niña a mi en
castellano” “¿joder toda la cena en euskera… que coñazo no?” “¿Si sabéis que no
entiendo euskera, por que no hacéis en castellano?” Eta nola ez, “noentiendotarrak non-nahi, beraien erantzuna beti no
entiendo izanen delarik, egun on erraten badiezu ere... erantzuna no
entiendo... Batzuetan, inspiratua bazaude behinik behin, erantzun eder bat bota
eta gustura geratzen zara, baina, anitzetan, horrelako zerbait aditzerakoan lur
jota gelditu eta gazteleraz egin behar! Doike honek badu bere ondorioa, jenio txarra eta frustrazioa barnerat... eta
gorputz txarra guretako.
BAINA,
zertaz gertatzen da hori? Zertaz sentitzen gara gaizki gure herrian
gure hizkuntzan aritzeagatik? Zertaz gara gu edukazio txarrekoak euskaraz
egiteagatik? Zertaz planteatzen dugu guk afera? Zertaz sentitzen gara ezeroso
gure herrian gure hizkuntza erabiltzeagatik? Zertaz egin behar dugu guk beti
gazteleraz?
Anitzetan, gauza sinpleena eskatu behar dugularik, hau da testuinguru
erraz batean gaudelarik, erosketak egiten adibidez, edo ostatuan eskatzen,
herrian edo leku ezezagun batean, euskaraz egin eta gazteleraz erantzuten
badigute, segituan beldurtzen gara, ez diogu geureri eusten, txipa aldatu eta
gazteleraz eskatzen dugu. Pertsona horrek nola landuko du ulermena sekula
euskaraz egiten ez badiogu? Ezta testuinguru erraxenean ere, azken finean bere
lanean dago, suposatutzat ematen dugu lanpostu hori ongi menperatzen duela,
laneko hiztegiaren ezagutza, zenbakiak ikasi eta jarrera on bat bertzerik ez da
beharrik bi txistor eta lau haratze xerra saltzeko... edo bi kaña eskatzeko...
edo galtza batzuk erosteko... Ez duzue uste? Guk beti gazteleraz egiten
badiogu, ba.... hor dago, sorginaren zirrika, beti bueltaka eta inorat iritsi
ez. Guk euskaraz egiten ez badiogu,
berak sekula ez du ikasiko, ez du ulermena landuko, ez du inongo beharrik
sentituko, ezta motibaziorik ere.
Badago hemen bizi den jendea eta ez duena sekula euskararik ikasi,
benetan uste duzue pertsona hori gai ez dela hizkuntza ikasteko? Jaus ere
ulertzen ez duela? Jendeak ez du EGA maila eduki beharrik badakien pittin hori
praktikan paratzeko, testuinguru errazetan hasi eta poliki-poliki trebatzen
joan beharko du ezagutza handia lortu arte, baina ez badu erabiltzen? Nola? Eta
guk gainera ez badugu berarekin sekula erabiltzen? Ba aise zailago
oraindik!
Gure inguruan, badago ulermena ongi landua duten pertsonak, euskaraz
errandakoak ongi ulertzen dituztenak, baina, zaila egiten zaigu bi hizkuntza
desberdinetan elkarrizketa mantentzea, hau da, batek euskaraz egin eta bertzeak
gazteleraz erantzun, nahiz eta biok elkarrizketaren haria ongi ulertzen egon,
azkenean euskalduna da gazteleraz egiten duena. Zergatik ez da bertzea euskaraz
egiten saiatzen? Ez dakielako? Baina ongi ulertzen du? Gaizki solastatzearen
beldur? Bizi osoa horrela? Eta gu beti gaztelerara pasatzen?
Beno ba, hor dago gure borroka,
guk irabazi beharreko borroka, hori da gure konpromisoa eta hizkuntzaren erabilera
lanketa. Geureari eutsi behar diogu, testuinguru errazetan jendea trebatu,
gozoki eta poliki solastatu, pertsona hori euskalduntzen lagundu, euskara ikasi
behar duela planteatzera bulkatu eta kontzientziatu; ostatuetan, lanean, lagun
artean, dendan, administrazioan, bankuan, leku publikoetan... MOTIBAZIOA
eta BEHARRA sortu, bai gazteleradunengan eta baita mingainean gaztelera
duen euskaldun horrengan ere. Jaus txarrik egiten ez garela ari erakutsi eta
gure herrian gure hizkuntzan solastatu nahi dugula jakinarazi.
ERABILGARRITASUNAK EMATEN BAITIO BIZIA ETA INDARRA!!!
OIANKO GARDE JAUNSARAS
GARTZAIN
iruzkinik ez:
Argitaratu iruzkina