NON BILTZEN GARA GAZTEAK?
(15. Metaziri-n argitaratutako testua)
Gazteok gure aisian elkartzeko, geronek antolatzeko eta ekimenak garatzeko
espazio fisikoen beharra aldarrikatu ohi dugu. Testu honen helburua, Elizondon
gazteon erabilerarako dauden espazioei buruz gogoeta egitea bertzerik ez da.
Gazte guztiok arlo pertsonal nahiz kolektiboan garatzeko gure artean
antolatu, eta gure aisiaren jabe izateko beharra eta ahalmena badugu; gizarte
ereduak ordea, justu kontrakoa bultzatzen duela uste dut: indibidualismoa.
Erabiltzen ditugun espazio hauen inguruan gogoeta egin aitzin, beharrezkoa
iduritzen zait gaur egun dugun bizitza ereduan, gazteon garapen pertsonal eta
kolektiboan negatiboki eragiten duten zenbait faktore edo eragile aipatzea.
Izan ere, gizarteak banakoen erabakian eragin zuzena duela uste baitut. Baita
elkartzeko egiten ditugun hautuengan ere.
Gazteon garapen pertsonal
nahiz kolektiboan negatiboki eragiten duten faktore sozialak
- Ikasleak garen aldetik, europar unibertsitate eredu berriak (Bolonia)
gurasoekiko sortuko digun dependentzia ekonomikoa.
- Kontrol soziala eta bakartze pertsonala helburu duten komunikazio kanalen
gehiegizko erabilera: egunerokotasunean “beharrezko” bihurtu ditugun mobila, twenti,
facebook (jendearen perfilak egiteko CIAk sortua)… Hau da, zuzeneko harremanen
guttitzea.
- Droga legal eta ilegalen kontsumo arduragabea, bertze gauzen artean,
honek, gehienetan inplikazio sozialaren guttitzea dakar.
- Lan munduan era duinean integratu ahal izateko ezartzen zaizkigun mugak.
Hondar bi urte hauetan gazteon langabezia bortizki igan da.
- Edozein arlotan gazteok sistemaren kontra edo sistemarengan eragiteagatik
ezartzen zaizkigun traba, isun eta zigor administratibo nahiz penalak.
- Lehiakortasuna eta norberekoikeria etengabe saltzen digun boom mediatiko eta publiziatarioa, hau
da, erosten badugu, bagara: hondar modeloko autoa, mobila, etxea… Azken finean, hein batean,
gure harremanak honek mugitzen ditu.
- Egun jasaten dugun etxebizitza politika ere gazteon ahalmenaren gainetik
dago.
Guzti honek, hau da, jendarte ereduak (bakartze eredua deitzea egokiagoa
dela iduritzen zait) gazteok elkartzeko eta antolatzeko dugun “behar”
sentimendua anulatzen duela uste dut, baita gure erabilerarako espazioak bilatu
eta sortzeko espazioak ere.
Gazteok indibidualtasunean bizitzera bultzatzen gaituzte, eta, hortaz, gure
garapenean negatiboki eragiten duela uste dut.
Hala ere, gazteriak badu elkartzeko eta harremanak izateko espazio
fisikorik aukeran. Ondoren batzuk aipatuko ditut; bi multzotan sailkatuko
ditugu:
- Kirol instalazioak: Kirol instalazioak ugariak dira Elizondon eta
inguruetan, pilotalekuak, igerilekuak, futbol belagiak, lasterkan aritzeko
pistak, rugbyan aritzeko belagia, eskubaloian jolasteko…
- Gazte lekuak edo gazteriaren etxeak: Baztanen horrelakorik ez badugu ere,
interesgarria iduritzen zait hau aipatzea Nafarroan hauetako batzuk
badaudelako. Espazio fisiko hauetan gazteon aisialdia betetzeko zenbait aukera
eskaintzen dira: tailerrak, erakusketak, ikastaroak… Gehienetan, hala ere,
helburua ez da gazteen partehartze aktiboa sustatzea, gaztea eskaintza jakin
baten hartzaile soila bihurtzea baizik. Gazteak ez du jarduera horien
antolaketan esku hartzen eta ez da arduren banaketa ematen, ez etxearekiko
(garbiketak, konponketak…), ez jarduerarekiko ere. Ardura hauek, orokorrean, kontrataturiko
langile batzuen esku gelditu ohi dira.
Hala ere - eta talde honetan sartuko ditut -, badaude kasu bereziak,
Atarrabiako Gazte lekua adibidez. Gaztetxe bat edukitzeko sortu ziren trabat
tarteko, eta udaletxearekin akordio batera iritsita, gazte eragileen
ordezkaritza zabal batek (gazte asanblada, boy scout taldeak…) euren jarduerak
gauzatzeko egoitza baten beharra ikusirik, Gazte Kontseilua sortu eta estatutu
bat osatu zuten, udaletxeak gazte teknikari bat kontratatu (honek koordinazio
eta orientazio lanak egiten ditu soilik, erabakiak batzarreen bidez hartzen
dira), eta egun, Gazte Lekuko jarduerak Kontseiluak eta udaleko teknikariak
eramaten dituzte elkarrekin.
Atarrabiako adibidea aipatzea interesgarria iduritzen zait, zeren dagoeneko
ditugun ereduak aldatu eta lekuan lekuko errealitatera egokitu daitezkeela argi
erakusten baitu.
- Liburutegia: Aukera hau, aipatuko ditudanetik guttien erabiltzen duguna
dela erranen nuke. Gazteok ez dugu espazio honekin zerikusia duten eta gure
intereserako izan daitezkeen jarduerak egiteko erabiltzen. Izan daiteke
liburutegian erakargarriak egiten ez zaizkigun eskaintzak daudelako edota ez
dugulako egoitza hau gazteondako erabilgarri izan daitekeenik uste. Horrekin ez
dut erran nahi liburutegiaren erabilera gugan sustatu behar ez denik/ dugunik.
2/ Administraziotik kanpo dauden espazioak (batzuk
geronek sortuak):
- Ostatua: Espazio hau erabilienetakoa dela erranen nuke, honen funtzioa
kontsumoa da, baina, horrez gain, inguruko jendearekin harremantzeko erabiltzen
dugu.
- Gaztetxeak: Honen funtzionamendua tokian tokiko ahalmenaren arabera
aldatu edo egokitzen da. Hala ere, gaztetxe guztiek gauza batzuk komunean
dituzte: gaztetxeak geronek sortzen ditugu, eta batzarre bidezko antolamendua
dute. Oinarria autogestioa da, eta, hortaz, partehartze aktiboa dago. Etxea
gazteon ekimen desberdinak aitzinerat eramateko tresna bilakatzen da. Gazteon
autoantolakuntza eredu honek etxearekiko nahiz auzoarekiko ardura sortzen du.
Horrez gain, geronen akats eta esperientzietatik ikasteko aukera dugu. Alta,
batzuetan, dinamika, mugimendu edo motibazio faltagatik eta herrietako gazteon
antolaketa beharraz sentsibilizatzeko lanketa ezagatik, gaztetxeen kudeaketa
gazteon sektore ttiki baten esku gelditzen da soilik.
- Garajeak, alokatutako pisuak edo elkarteak: azken urteotan, gazteoi
dagokigunean, joera berri batek hartu du indarra Elizondon, eta, hori, kuadrillaka
pisuak nahiz garajeak alokatzea da (badago elkartea eraikitzen duenik ere).
Erran behar da, akaso, baztango bertze
herrietan ematen ez bada ere, Elizondon kuadrillak garrantzi sozial
handia duela. Joera honek agerian uzten du gazteok elkartzeko dugun espazioen
beharra. Espazio hau aipatu dugunetatik “intimoena” dela erran daiteke;
elkarren artean zerbait komunean duten eta identifikatuta sentitzen diren
hurbileko gazte talde mugatuak daudelako pisu bakoitzean, orokorrean solasteko,
egoteko edo harremanetareko.
Etxearekiko ardura banaketa ematen da pisuetan: garbiketa, diru kontuak…
Baina erantzunkizunak hortara mugatzen dira, eta ez dira inolako jarduera edo
tailerrik egiten, eta, horrez gain, gure presentzia kalean desagertzen da.
Zentzu horretan, interesgarria iduritzen zait Elizondon dauden pisu eta
garajeetako harremana sustatzeko saiakera egitea, adibidez, tarteka denak
bilduz komunean ditugun kezka, arazo, eta gogoei buruz eztabaidatzeko; zeren,
horrela, hauen inguruan jarduerak garatzeko aukera suerta zitekeela uste
baitut, bidenbar, gure antolakuntza ahalmena indartuz.
Espazio guzti hauek (gehiago ere egon badaude) gaztearen garapenerako
baliagarriak direla uste dut, bata bertzearekin bateragarriak izan daitezkeela
funtzio desberdinak betetzen dituztelako ditugun behar desberdinak asetuz.
Bakoitzari bere etekina atera behar diogu. Hala ere, uste dut kontu handiarekin
ibili behar dugula espazio hauei ematen diogun erabilerarekin.
Gure artean elkartzeko, eskura ditugun espazioen funtzionamendu eredua
tokian tokiko gazteon behar eta ahalmenetara egokitu eta aldatu daitekeela
gogoan eduki behar dugu, baita funtzio desberdinak dituzten espazio
alternatiboak sortzeko dugun ahalmena ere. Nola ez, betiere, gure aisia geronek
kudeatzeko dugun gaitasunaz ahaztu gabe.
“Bakartze” ereduak saltzen dizkigun indibidualismoaren gainetik gazteok
elkartzeko, harremantzeko eta antolatzeko beharra izaten jarraitzen dugulako.
ITZIAR TORRES
LETONA
ELIZONDO
iruzkinik ez:
Argitaratu iruzkina